وال پست یا وادار محصولی است برای افزایش مقاومت سازه‌های ساختمانی در برابر عوامل طبیعی مثل باد و طوفان و زلزله مورد استفاده قرار می‌گیرد.
از والپست به منظور نصب و نگهداری دیواره‌ها، پشتیبانی از سازه‌ها و تعلیق انواع تجهیزات و وسایل مختلف در ساختمان‌ها استفاده می‌شود. و در انواع مختلفی از نظر ابعاد، شکل و جنس تولید می‌شوند تا به نیازهای مختلف پروژه‌های ساختمانی پاسخ دهند.
در ادامۀ این مقاله از وال پست کاردان با ما همراه باشید تا بصورت کامل و جامع با این محصول بیشتر آشنا شوید
وال پست یکی از اجزاء اساسی در صنعت ساختمانی است که برای تقویت و استحکام بخش‌های خاص سازه‌ها به کار می‌رود. این عنصر معمولاً در نقاط حساس یک سازه نصب می‌شود و وظیفه ایجاد اتصال محکم بین دیواره‌ها، ستون‌ها یا سازه‌های اصلی با بخش‌های دیگر سازه را برعهده دارد. کاربردهای وادار عبارتند از:
1.تقویت دیواره‌ها:
وادارها به منظور تقویت و پایدارسازی دیواره‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. این اقدام می‌تواند در مواقعی که دیواره‌ها نیاز به پشتیبانی اضافی یا تقویت هستند، اجرا شود.
2.پشتیبانی از ستون‌ها:
در برخی موارد، وادارها برای پشتیبانی از ستون‌ها در نقاط نبشی یا حساس سازه به کار می‌روند تا استحکام و پایداری این نقاط تقویت شود.
3.تقویت نقاط اتصال:
در نقاط اتصال سازه‌ها که به عنوان نقاط ضعف ممکن است شناخته شوند، وادارها برای افزایش قوی‌تر شدن این نقاط استفاده می‌شوند.
4.پروژه‌های ساختمانی انبوه:
وادارها به خصوص در پروژه‌های ساختمانی انبوه که نیاز به تقویت نقاط خاصی دارند، از جمله مجتمع‌های مسکونی، تجاری یا صنعتی به کار می‌روند.
5.پروژه‌های ساختمانی خاص:
در برخی از پروژه‌های خاص مانند پل‌ها، تونل‌ها، یا سازه‌های دریایی، وال پست‌ها به عنوان عناصر اصلی تقویتی و پشتیبانی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
کشور گسترده ایران در یکی از مناطق فعال زلزله جهان، در مسیر کمربند زلزله آلپ – هیمالیا واقع شده است. حضور فراوان گسل‌ها در سراسر پوسته ایران و تکرار زلزله‌های ویرانگر در طول تاریخ، واقعیتی است که بدیهی است باید آن را به عنوان یک تهدید جدی در نظر گرفت و برای مقابله با آن راه‌حل‌های کارآمدی ارائه داد. امروزه با بهره‌گیری از پیشرفت‌های حاصل شده در زمینه‌های مهندسی زلزله و زلزله‌شناسی، امکان ایجاد ساختمان‌های مقاوم به مخاطرات ناشی از زلزله وجود دارد.
تدوین و اجرای آیین‌نامه طراحی ساختمان‌ها در مقابل زلزله (استاندارد 2800) از جمله اقدامات مناسب است که توسط تیم‌های پژوهشی و متخصصان مرتبط، با همکاری یکدیگر، به‌عنوان یک راهکار موثر طراحی شده است. تصویب و اجرای الزامی آیین‌نامه طراحی ساختمان‌ها در مقابل زلزله (آیین‌نامه 2800) نیز در سال‌های 1366 و 1367 با تایید علمی و قانونی، به‌عنوان یک تصمیم ملی و جزء برنامه دولت ایران به انجام رسیده است.
مفاد بندهای 4، 5 و 6 از قانون استاندارد 2800، ضرورت استفاده از این محصولات را به تصویب گذاشته است. در این بندها بیان شده است که دیوارهایی با ارتفاع بیش از 1.8 متر باید به نحوی محکم مهار گردند. از جمله دیگر ضوابط قانونی که استفاده از این محصولات را الزامی می‌سازند، موارد زیر می‌باشند:
- حداکثر طول مجاز هر دیوار غیرسازه‌ای که میان دو کلاف قائم قرار گرفته، نباید بیشتر از 6 متر یا 40 برابر ضخامت باشد.
- اگر ارتفاع دیوار غیرسازه‌ای را از تراز کف در نظر بگیریم، حداکثر ارتفاع آن 3.5 متر است.
- در تمام دیوارهای غیرسازه‌ای، لبه‌های قائم باید به دقت مهار شوند.
- لبه‌های افقی دیوارهای غیرسازه‌ای، به علت عدم توجه به کل ارتفاع، باید با کلاف‌های فولادی یا ناودانی‌های نمره 6 به‌خوبی مهار شوند.
دانلود آیین نامه طراحی ساختمان‌ها در برابر زلزله
(استاندارد 2800 - پیوست ششم - ویرایش چهارم)وادارها از حیث مصالح تشکیل‌دهنده و نحوۀ قرارگیری در ساختمان به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند.
در یک دسته‌بندی کلی، می‌توان والپستها را به دو دسته زیر تقسیم کرد:
- تقسیم بندی بر اساس مصالح تشکیل‌دهنده:از نظر مصالح تشکیل‌دهنده، والپستها به دو دسته فلزی و بتنی تقسیم می‌شوند؛به‌طوری که وال‌پست‌های فلزی در ساختمان‌های دارای اسکلت فولادی و بتنی، و وال‌پست‌های بتنی در ساختمان‌های با استفاده از مصالح بنایی مورد استفاده قرار می‌گیرند. وال‌پست‌های فلزی یا فولادی ممکن است به شکل‌های ناودانی، نبشی و قوطی اجرا شوند.
- تقسیم بندی از منظر نحوه قرارگیری:والپستها از منظر نحوۀ قرارگیری آن‌ها ممکن است به صورت عمودی و یا افقی در ساختمان اجرا شوند.
وال پست عمودی:
قرارگیری این محصول در دیوار به دو صورت عمودی و موازی با ستون یا اجزای دیگر انجام می‌شود. پروفیل با شکل H به دلیل ساختاری که دارد، به راحتی بلوک یا آجر را در خود جای می‌دهد.
وال پست افقی
استفاده از این محصول برای کاهش ارتفاع آزاد دیوارهای بیش از 3.5 متر انجام می‌شود و والپست افقی به خوبی دیوار را از قاب جدا می‌کند. این محصول علاوه بر این کاربرد، نقش مهمی در نگهداری تیرک‌ها نیز دارد.
می‌توان از وادار در ساختمان‌های اسکلت فلزی، بتنی و بلوک‌های فلزی استفاده کرد. در ادامه این توضیحات، به روش اجرای این محصول در هر یک از سازه‌های فوق پرداخته می‌شود.
اجرای وادار در ساختمان اسکلت فلزی
برای اجرای وادار در اسکلت فلزی، اتصال آن از طریق جوشکاری بر روی تیرچه‌های ساختمان صورت می‌گیرد.
انجام جوشکاری روی این محصول امری ضروری است و نوع جوش انجام‌شده میزان کیفیت اجرای وال پست در اسکلت فلزی را تعیین می‌کند.
در ساختمان‌های اسکلت فلزی، استقرار مصالح نیز حائز اهمیت بسیاری است؛ از این رو، توصیه می‌شود محل استقرار وال پست را از پیش بر روی نقشه مشخص نمایید تا محاسبات کلی ساده‌تر گردد.
اجرای وادار در ساختمان بتنی
زمانی که قصد استفاده از وال پست در سازه‌های بتنی را دارید، از ورق‌های فلزی برای اجرا استفاده کنید.
این ورق‌ها به راحتی اتصال را با سازه ساده‌تر می‌کنند. حین جایگذاری والپست در اسکلت‌های بتنی، اطمینان حاصل کنید که تمام فواصل از بین بروند و هر دو ردیف به یک بسط فلزی مجهز شوند.
پس از آن، حداقل چهار میلگرد که از کف و سقف به ورق‌ها متصل هستند، برای شروع عملیات بتن‌ریزی لازم است. با باز کردن قالب‌ها پس از بتن‌ریزی، وال پست به خوبی در میان بتن‌ها محکم شده است.
اجرای وادار فلزی در بلوک‌های سبک
نصب وال پست در بلوک‌های سبک کمی چالش‌برانگیزتر است. نصب دقیق ورق‌ها و اتصالات مربوط به آن در اجرای این محصول در بلوک‌های سبک بسیار حائز اهمیت است. با این حال، باید به‌یاد داشته باشید که فقط یک سمت از این وال پست‌ها در بلوک قرار می‌گیرد.
استفاده از وال پست باعث تقویت ساختمان و افزایش استحکام دیوار می‌گردد. اجرای این عنصر به واقع یک فرآیند سفت‌کاری ساختمان محسوب می‌شود. به همین دلیل در زمان اجرای وال پست، لازم است به نکات زیر توجه ویژه شود:
- جزئیات اجرایی وال پست باید از طرف سازنده یا مجری به‌دقت ابلاغ گردد.
- اطمینان حاصل شود که وال پست ها شاقول می‌باشند.
- در چهارچوب پنجره‌ها، باید وال پست گذاری به‌طور صحیح انجام شود.
- در بخش بالای دیوارچینی و نزدیک تیغه، از آجر با وزن بالا و ملات با کیفیت استفاده شود.
- در نقاط اتصال تیر بتنی و وال پست، بیس پلیت یا میلگرد کار گذاشته شود و وال پست ها به آن جوش داده شود.
- پروفیل‌های مورد استفاده برای ساخت وال پست‌ها باید حتماً ضد زنگ باشند.
- نبشی‌های افقی و قائم باید به صورت پشت به پشت اجرا شوند تا دیوار از هر دو طرف داخل نبشی‌ها اجرا شود.
- برای اتصال بهتر وال پست‌ها به دیوار مجاور و جلوگیری از ترک‌های ناشی از حرکات جانبی، روی وال پست‌ها رابیتس (توری) کشیده و با سیم مفتول محکم گردد.
- فاصله 4 تا 5 سانتی متری بین وال پست‌های کنار ستون جهت پیشگیری از فشار جانبی بر دیوارها و پر شدن این فاصله با مصالح نرمی نظیر یونولیت، ضروری است.
- در وال پست های قائم، میلگرد آجدار نمره 10 در فواصل 1 متری به قوطی یا نبشی‌های وال پست جوش داده شود تا گیرداری بین تیغه و وال پست ایجاد گردد.
- در وال پست های افقی، از میلگرد نمره 14 برای اتصال وال پست به سقف در فواصل 1 تا 1.5 متری استفاده شود.
- حداقل اندازه نبشی مصرفی برای ساخت وال پست 5 است، اما استفاده از نبشی 6 توصیه می‌شود. در صورت انتخاب نبشی دوبل، دهانه آن 1 سانتی متر بیشتر از ضخامت دیوار انتخاب شود.
مطابق با مفاد مبحث دوم مقررات ملی ساختمان، اختیار بررسی و کنترل نقشه‌های اجرایی بر عهده مهندس ناظر و مجری است. در این راستا، مسئولیت کنترل دقیق اجرای وال پست‌ها به عهده مهندس ناظر سازه و مهندس ناظر معمار قرار دارد.
مهندس ناظر سازه مسئولیت کنترل صحیح اجرای وال پست از نظر الزامات سازه‌ای و لرزه‌ای را بر عهده دارد، در حالی که مهندس ناظر معمار وظیفه کنترل اجرای دیوارهای داخلی وال پست‌ها را داراست.
در صورتی که در یک ساختمان، بر اساس ضوابط اعلام شده، نیاز به اجرای وال پست وجود داشته باشد اما این اطلاعات در نقشه‌های اجرایی درج نشده باشد، مهندس ناظر موظف است دستور اصلاح نقشه‌های اجرایی را به مجری صادر کند و تصحیحات لازم اعمال گردد.
در صورت عدم انجام مالک وال پست و نبشی کشی، مهندسان ناظر می‌توانند اقدام به مهر و امضاء برگه پایان کار نکنند. در هر صورت، اگر وال پست‌ها به‌طور مطابق با نقشه‌های ساختمانی اجرا نشوند و در شرایطی همچون باد یا زلزله، دیوارها به سقوط کنند و آسیب جانی و مالی به ساکنان وارد شود، یکی از افراد مسئول مهندسان ناظر می‌باشند.
در برخی مواقع، پیمانکاران در اجرای وال پست تغییراتی ایجاد می‌کنند. از جمله دلایل این تغییرات، کاهش هزینه‌های احتمالی ساخت و ساز است.
از جمله این تغییرات، استفاده از میلگرد به جای نبشی در اجرای کلاف‌های افقی می‌باشد. این اشتباه رایج می‌تواند به علت کمتر بودن هزینه، انجام شود. همچنین، یکی از اشتباهات دیگر اجرای عدم پشت به پشت نبشی‌های افقی و عمودی است، که می‌تواند باعث شود دیوار فقط در یک سمت داخل نبشی‌ها اجرا شود.
عدم توجه به اجرای صحیح وال پست ممکن است منجر به آسیب‌های غیرقابل جبران در هنگام وقوع حوادثی چون زلزله گردد. تجربیات زلزله‌های اخیر نشان داده است که حتی زمانی که سازه اصلی سالم باقی مانده و هیچ آسیبی به اجزای اصلی آن نرسیده باشد، آسیب به اجزای غیرسازه‌ای نظیر دیوارهای اطراف، تیغه‌ها، نماهای ساختمان، و غیره، ممکن است آثار مالی و حتی اثرات جبران‌ناپذیری به دنبال داشته باشد. بنابراین، اهمیت صحیح اجرای وال پست‌ها در کاهش خطرات و آسیب‌های ناشی از حوادث مختلف بیانگر تأکید بر این موضوع می‌شود.
وال پست منقطع،یا ناودانی منقطع، نوعی وال پست است که در دو طرف دیوار قرار می‌گیرد و به صورت کشویی به یکدیگر متصل می‌شوند. این نوع وال پست نسبت به وال پست پیوسته، از مقاومت بیشتری در برابر زلزله برخوردار است.
یک نوع وال پست است که به شکل ناودانی یا نبشی در جهت ارتباط و اتصال میانقاب‌ها و تیغه‌ها به اسکلت ساختمان به کار می‌رود. این نوع وال پست منقطع باعث تقویت و افزایش مقاومت سازه در برابر نیروهای جانبی مانند نیروهای باد و زلزله می‌شود.
اتصال قوی و محکمی که توسط وال پست منقطع فراهم می‌شود، به بهبود اجزای سازه کمک می‌کند.طراحی والپست با استفاده از نرم‌افزارها و روش‌های تحلیل و مکانیزم انجام می‌شود تا بتواند نیروهای وارد شده در زمان زلزله را به صورت کامل تحمل کند و ساختمان را به حالت اولیه خود بازگرداند.
وال پست منقطع به دو دسته وال پست منقطع ورق سیاه و وال پست منقطع گالوانیزه تقسیم می‌شود. هر یک از این نوع‌ها ویژگی‌ها و مزایای خود را دارند، و انتخاب مناسب‌ترین نوع وال پست بستگی به نیازها و شرایط خاص سازه و محیط استفاده دارد. این پروفیل‌ها به اندازه‌ها و طول‌های خاص ساخته و برش داده می‌شوند، که این امر برای متخصصان صنعت ساخت و ساز نه تنها سبب راحتی در کار می‌گردد بلکه زمان و هزینه نیز صرفه جویی می‌شود.
وال پست منقطع مزایای متعددی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش مقاومت سازه در برابر زلزله: وال پست منقطع از واژگونی دیوارها در هنگام زلزله جلوگیری می‌کند و در نتیجه مقاومت سازه را در برابر زلزله افزایش می‌دهد.
- کاهش آسیب‌های ناشی از زلزله: وال پست منقطع از تخریب دیوارها در هنگام زلزله جلوگیری می‌کند و در نتیجه آسیب‌های ناشی از زلزله را کاهش می‌دهد.
- افزایش سرعت ساخت و ساز: وال پست منقطع نسبت به وال پست پیوسته، زمان کمتری برای نصب نیاز دارد و در نتیجه سرعت ساخت و ساز را افزایش می‌دهد.
وال پست منقطع در ساختمان‌های مسکونی، تجاری و صنعتی کاربرد دارد. این نوع وال پست در مناطق زلزله خیز، ضروری است.
